Hetzelfde anders gaan zien

Waarom is het werk van grote kunstenaars zo groot? Omdat het op een radicaal andere manier met hetzelfde omgaat. Van Gogh schilderde geen andere zonnebloemen, maar bekeek ze met andere ogen. Waardoor hij ze ook anders schilderde. Ongehoord anders. Nooit eerder vertoond afwijkend. En daarom in zijn tijd ook zo verguisd. Want het andere en afwijkende: de wereld heeft er een bloedhekel aan.

En toch vraagt juist deze Corona crisis om anders, afwijkend, onwerelds, denken en doen. Betoon jezelf een levenskunstenaar en waag het er ook op.

Hoe? Door dezelfde woorden en gevoelens die ieder mens kent, anders te benaderen. Leer er mee om te gaan als kleding.

Bang, boos, eenzaam of verdrietig? Natuurlijk, dat kan. Maar dat betekent nog niet dat je dat gevoel ook hoeft aan te trekken. Je bent niet gedwongen je er door te laten tekenen.

Doe daarom niet automatisch aan wat de meesten al dragen. Wat in de mode is. Leg je angstbroek, paniekshirt of zorgenrok neer op je bed, spreid ze uit en laat ze hun verhaal vertellen. Niet in stilte, in ‘gedachten’, maar door ze op te schrijven en vervolgens hardop voor te lezen. Zo voorkom om te beginnen dat ze zich in het geheim ontwikkelen tot een zwerende wond.

Waarna je ‘alleen maar’ luistert naar wat je jezelf hoort voorlezen. Zoals je zou luisteren naar een goede vriend die in de rouw is en voor de duizendste keer zijn verhaal vertelt.

Neem de tijd. Zit, wees stil en word aanwezig voor wat de spreker in je, de luisteraar in je aanreikt. Zonder enig weerwoord of commentaar. Zoals de zee ook geen mening verkondigt over een losgebarsten regenbui.

Het wonder dat je dan overkomt: als uit de hemel worden je nieuwe kledingstukken aangereikt. Verse, frisse, levengevende gedachten en gevoelens. Die niet uit een boekje komen – ‘denk positief’-  maar uit het hart van je bestaan.

Bedrukt, bezorgd, onrustig? Denk Rembrandt of Van Gogh, Stravinsky of Bach: bekwaam je erin hetzelfde anders te gaan horen, anders te gaan zien. Hier kun je dat leren.

Als je kunt zingen met de engelen zou je toch wel gek zijn te blijven huilen met de wolven?

Immuun voor het ZOAP virus

Ben ik nu gek of begint ook een volgend virus de samenleving te besmetten? Het ZOAP virus, opgebouwd uit de kleinere virussoorten Zorgen, Onrust, Angst en Paniek.

Dit is een oproep. Ontwikkel met dit virus een intieme relatie. Het is de enige manier om er immuun voor te worden en te voorkomen dat je het aan anderen doorgeeft.

Wat je daarbij niet moet doen: meepraten met de meute. Wat nooit een goed idee is, maar nu helemaal niet. Let op je taal.

Zeg bijvoorbeeld nooit iets als: ‘ik maak me zorgen’, ‘ik ben bang’, ‘ik begin nu toch wel in paniek te raken’, of ‘ik ben de hele dag onrustig’. Want sta er eens even bij stil wat je dan doet: met zulke uitspraken lever je jezelf onvoorwaardelijk aan het ZOAP virus uit. Je zegt daarmee zoveel als: ‘ja hoor, dat VIRUS mag me helemaal in beslag nemen. Weet je wat? Ik maak er nog wat meer van aan: ik maak (me) zorgen’.

Resultaat: virus de baas, jij onmachtig. Hoe volwassen is dat? Vrije wil waar ben je?

Wat wel verstandig is: maak tijd, desnoods meerdere keren per dag, om de strijd met het ZOAP virus aan te gaan.

Stap 1: zodra je merkt dat je ZOAP taal begint uit te kramen, zoek een rustige plek op en vertrouw je gedachten toe aan een vel papier. Val anderen er niet mee lastig, maar schrijf op hoe het ZOAP virus zich in je roert. Liefst zo uitgebreid mogelijk. Neem er tien minuten voor.

Stap 2: doe een ontspanningsoefening. Het internet is er vol mee. Ook weer: tien minuten. Ga op zoek naar de rust in jezelf.

Stap 3. Plak het volgeschreven vel papier op de muur, ga ervoor zitten en lees de tekst hardop aan jezelf voor. Zet je stoel wat naar achteren en doe dat nog eens. Neem nog wat meer afstand en lees nog eens aan jezelf voor wat je opschreef.

Al doende zul je in jezelf een virusvrije zone ontdekken. De plek waar je vrije wil zetelt; waar je voor of tegen een ZOAP besmetting kunt kiezen.

De paradox: om ZOAP immuun te worden, doe je er goed aan steeds weer te erkennen dat acute ZOAP besmetting je bedreigt.

Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? Deze geleide meditatie helpt je de hier beschreven stappen te zetten.

And the people stayed home

And the people stayed  home.

And read books, and listened,

and rested and exercised,

and made art, and played games,

and learned new ways of being,

and were still.

 

And listened more deeply.

 

Some meditated, some prayed,

some danced,

some met their shadows.

And the people began to think differently.

And the people healed.

 

And in the Absence of people

living in arrogant, dangerous, mindless, and heartless ways,

the earth began to heal.

 

And when the danger passed, and the people joined together again,

they grieved their losses,

and made new choices,

and dreamed new images,

and created new ways to live and heal the earth fully,

as they had been healed.

 

Kitty O’Meara

Psychological Connecting

Social distancing. Wie had er ooit van gehoord? Het is een onmisbaar wapen in de strijd tegen het Corona virus, weten we nu. Maar het is ook net zoiets als lopen op een been. Want door het accent eenzijdig te leggen op afstand houden, zouden we bijna vergeten hoe belangrijk nabijheid is.

Weinig geeft ons immuunsysteem zo’n oppepper als psychological connecting. Angst, zorgen, stress, paniek: wie zijn demonen wil verslaan zoekt hun nabijheid op.

Tot zover geen nieuws.

Wel nieuw, anders en zeldzaam effectief: hoe de Liber methodiek je daarbij helpt. Je hoeft er niets voor te kunnen, niets voor te leren, geen boek over te lezen – een kind kan de was doen. Alleen: die moet je dan ook wel doen. Zoals je op een fiets ook alleen maar vooruit komt door te blijven trappen.

Zodra je merkt dat het Corona gedoe je begint te bedrukken: schrijf op wat het in je oproept en lees dit hardop aan jezelf voor zonder er ook maar iets van te vinden. Wees onvoorwaardelijk aanwezig voor wat je jezelf hoort voorlezen. En nog eens. En nog eens. Doe dit minstens 1 x 1 uur per dag, als je de situatie als belastend begint te ervaren vaker. Pak het Liber boekje erbij of, wel zo makkelijk: laat je meenemen in deze geleide meditatie.

En de volgende keer dat het over social distance gaat, sta even stil bij deze vraag: zorg ik ook wel voor mijn psychological connection?

Leven op de automatische piloot

Op weg naar z’n werk, zet een maatschappelijk werker in New York iedere dag zijn kinderen, een tweeling van anderhalf, af bij de crèche. Tot hij dit op een noodlottige dag vergeet. Wat hij zich pas realiseert als hij ze, na gedane arbeid, wil gaan ophalen. Maar de stad gaat die dag gebukt onder een hittegolf. Achtergebleven op de achterbank van de auto, zijn de kinderen oververhit geraakt en overleden.

Eerste reactie: dit kan toch niet?! Hoe kun je zoiets nu vergeten? Maar jawel, dit kan wel. Sterker nog: het gebeurt vaker. Het is al honderden ouders overkomen. En het patroon is steeds hetzelfde: men gaat boodschappen doen of naar het werk en vergeet, aangekomen op de plaats van bestemming, de kinderen vergeten te zijn.

Vergeten te zijn vergeten. Dubbelop dus. Zo kan het brein werken. Niet alleen maken we een vergissing, maar ook dat we die vergissing maken wordt uit ons bewustzijn gewist. Tot iets of iemand ons wakker maakt.

De psychologische verklaring: als we bekende handelingen verrichten, bijvoorbeeld eenzelfde route rijden, zetten we de automatische piloot aan. Daardoor kunnen we meerdere dingen tegelijk doen. Zoals autorijden en een gesprek voeren tegelijkertijd. Maar daarvoor betalen we wel een prijs. Het deel van ons bewustzijn dat ons eraan herinnert dat we ons ook nog iets anders hadden voorgenomen, gaat op slot. We vergeten dat we nog kinderen in de auto hebben om dezelfde redenen waarom we op weg naar huis kunnen vergeten boodschappen te doen. Ook al hadden we ons dat nog zo voorgenomen. Spanningen en vermoeidheid spelen hierbij trouwens ook een rol.

Een vader die vergeet zijn kinderen vergeten te zijn. Diep tragisch is het. Maar zo mogelijk nog tragischer wordt het, als we beseffen hier in het klein mee te maken, wat in het groot schering en inslag is. Want op een vergelijkbare manier functioneren we allemaal maar al te vaak op de automatische piloot. En ook dan zijn er slachtoffers te melden. Zij het minder tastbaar en zichtbaar. Want op de achterbank van ons eigen bestaan legt hierdoor onze unieke betekenis het loodje. Wie en wat we werkelijk zijn. Ons individuele ‘ik’, maar vooral ook ons mysterie ‘ik’: dat en wat ons tot mens maakt. Het vraagteken in ons.

In onze ijver het goede te doen, de dingen goed te doen, verstikken we wat ons tot doen in staat stelt. Erop gebrand het juiste te denken, doden we ons bewustzijn meer dan juist ‘gedacht te zijn’.

Klimaatverwoesting? Laten we het eens hebben over zelfvernietiging…

‘Het grote Tao raakte in de vergetelheid. Menslievendheid en rechtschapenheid deden hun intrede. Schranderheid kwam in aanzien – het grote gehuichel nam een aanvang’. Woorden van Lao Zi, uit de zesde eeuw voor Christus. Vrij vertaald: vergeet tijd en ruimte te maken voor het onbekende dat je bestaan onderbouwt, en je plaatst je erbuiten. Wordt een ‘fake’ versie van jezelf.

Het is een centraal element in de Liber coachingsmethodiek. Het ‘niet-weten’, het vraagteken in jezelf, te leren activeren. Wat zoveel is als het als zodanig te durven gaan respecteren. Het niet in te vullen. Met niets niet. En om het vervolgens een actieve rol te geven in je doen en laten.

‘Zo vreemd, alsof ik nu pas begin te leven’ zo beschreef iemand die Liber een paar weken had beoefend, wat er daardoor gebeurt. Maar zo vreemd is dat niet. Want nergens ervaren we onze kernbetekenis beter dan in juist het vraagteken. In de leegte van ons niets-weten. Open hart, open handen, geen idee.

Je kostbaarste bezit? Wie je ten diepste bent. Waartoe juist jij, juist nu op deze aarde rondloopt. Je unieke, onderscheidende gave en betekenis. Hoe wek je het tot leven, hoe houd je het in leven? Zie, beleef en ervaar hoe je automatische piloot het iedere dag weer doet sterven. Je schrikt je dood. En de levende ‘ik’ kan in je opstaan.

*

Probeer de Liber oefeningen zelf eens. Hier kun je ze vinden.  

Ik, wie ben ik?

Bouwen we een huis, we beginnen bij het begin. Eerst leggen we het fundament.

Vreemd genoeg doen we dat echter niet als het om het huis van ons bestaan gaat. Tegen alle wetten van de zwaartekracht in, beginnen we met het dak. Met wat we denken dat we weten en willen. Met uitroeptekens. In plaats van op de grond. Op de vraagtekens van wat we niet weten of begrijpen.

‘Dom’, zegt de wet van de zwaartekracht. ‘Niet doen’. Maar wat doen wij? Als ons levenshuis bezwijkt wijst ons vingertje naar alles en iedereen, behalve naar ons zelf.

Wat Liber je leert: om bij het bouwen aan je leven steeds weer terug te gaan naar af. Niet wat je weet, wilt of voelt tot uitgangpunt te nemen, maar de vraag naar de legitimiteit van de motor, de bron daarvan.

Dat doe je in drie stappen. Steeds weer dezelfde: 1. erkennen, 2. activeren of ‘uiten’ en 3. verwelkomen of ‘gewaar zijn’.

Al doende ga je zien dat je je laat aansturen door een fantoom ‘ik’. Dat je niet leeft, maar geleefd wordt. Door een misverstand.

Hoe beter je dit gaat zien, beseffen, des te vollediger raak je bevrijd uit de greep van het spook.

Je leven kan beginnen.

Het beste recept voor wie ernaar verlangt zichzelf te zijn: geen aanname daarover serieus te nemen. Niet te leven vanuit wat je van waarde acht, aanneemt of weet, maar vanuit deze ene vraag: ‘ik, wie ben ik?

Wie zit er aan het stuur?

De cruciale vraag bij zelfrijdende auto’s: wie programmeert hun ethiek?

Dezelfde vraag is de geboortegrond van de bewustwordingsweg ‘Liber’. Wie staat er eigenlijk aan de knoppen van wat je vindt en voelt? En als je nu zegt: ‘dat ben ik zelf’, wat of wie is dat dan, dat ‘zelf’? Hoe vrij en autonoom is dit ‘zelf’ te willen wat het wil?

Zomin als de zelfrijdende auto, vindt Liber de ‘van zelfrijdende mens’ een verstandige gedachte. Dat is: de mens die zich zijn denker en denken niet als vanaf een afstand bewust is. Omdat in die staat van onbewust zijn, niet je vrije en authentieke, maar je geprogrammeerde zelf je bestuurt. Wat je tot een gevaar op de weg maakt. Steeds doen zich daarop immers weer omstandigheden voor die er ten tijde van je programmering nog niet waren.

Rijd je jezelf en misschien ook wel je omgeving steeds weer in de wielen? Het is niet verwonderlijk. De ‘vanzelf rijdende mens’ is als een platte schroevendraaier die onvermoeibaar probeert een kruiskopschroef in te draaien.

In drie stappen thuis
‘Een hack’, zo leerde Stikker ons, ‘is een elegante oplossing voor een complex probleem’. In die zin is ook Liber een hack. Er zijn maar drie stappen voor nodig om je uit een geautomatiseerde levenshouding te bevrijden. Ten eerste de erkenning dat je meer niet weet dan wel, maar dat desondanks je wel-weten je leven bepaalt. Vervolgens: de verbalisering van je wel-weten. Laat het zich maximaal uiten en tonen. En oefen je er tot slot in, stap drie, om met al je wel-weten, een volkomen niet-wetende verhouding aan te gaan. Leer je als niet-wetend te verhouden met je wel-weten.

De uitkomst: een reset, een update, van je weten.

Liber leert je dus niet om zonder ‘ik’ of ‘zelf’ door het leven te gaan, maar om het steeds weer te actualiseren. Het mysterieuze, zo niet mystieke van de zaak: niet een ander weten brengt wat we menen te weten bij de tijd, maar een niet-weten. Breng zus (denken te) weten en zo (denken te) weten met elkaar in gesprek en het leidt op z’n best tot een hybride. Maar huwelijk je weten uit aan je niet-weten, en het kind van die omgang getuigt van werkelijke oorspronkelijkheid en originaliteit.

Lees je over zelfsturende auto’s of computers die het van ons gaan overnemen, vraag je, voordat je daarover oordeelt, in het vervolg eerst eens af: hoe geautomatiseerd ga ik zelf eigenlijk door het leven?

De zin van het leven…in jou

Vraagt de ene leerling rekenkunde aan de andere: ‘waarom is twee plus twee vijf?’ En de ander zal zeggen: ‘wacht even, de aanname in je vraag klopt niet’.
 
Vraagt de ene levens-leerling aan de andere: ‘wat is de zin van het leven?’ Zou ik die ander zijn, ik zou op eenzelfde manier antwoorden: ‘stop, ho, je aanname klopt niet’.
 
Want het leven heeft geen zin. Omdat het leven niet denkt in termen van ‘hebben’. De taal van het leven draait om ‘geven’.
 
Het leven ‘heeft’ dus geen zin, maar ‘creëert’ zin. In dat leven zelf.
 
Wat is de zin van een fotocamera? Wie of wat hij fotografeert ’tot foto’ te maken. Precies zo bestaat de zin van het leven eruit het levende ’tot leven’ te wekken.
 
Dat doet het leven graag. Daar schept het groot genoegen in. Maar anders dan een camera zegt het daarbij tegen alles en iedereen, zonder uitzondering: ‘ik houd van je’.
 
De zin van het leven? Dat ben jij.

De snelste weg is de omweg

Je leven loopt niet zoals jij dat wilt. Helemaal niet, of een beetje niet. De vraag waar je al een tijdje tegenaan hikt: ‘hoe krijg ik het weer aan de gang?’ Dat kan een concrete reden hebben. Een burn-out bijvoorbeeld, depressieve gevoelens, het overlijden van een dierbare of een ziekte. Maar ook een onbestemd gevoel van onvrede kan je ingegeven hebben: ‘hier moet ik iets aan doen’.Alleen: wat?

Iets met spiritualiteit? Een opleiding? Een therapeut, coach of goeroe? Het aanbod is overweldigend. De beslissing verandering in je situatie te brengen lijkt een nieuw probleem te veroorzaken. Keuzestress.De meeste alternatieven die je overweegt hebben dit gemeen: ze beloven je te brengen wat je vraagt. Wat logisch lijkt, en aantrekkelijk, maar het niet is. Omdat je een cruciale stap overslaat. De vraag naar de legitimiteit van je inzet.

Want hoe weet je dat het verlangen dat je vervuld hoopt te zien, terecht is? Echt bij jou past? Dat het ‘waar’ is?

Stel je bent alleenstaand en je vraagt de makelaar een huis met tien kamers voor je te vinden. Wat heb je liever, een makelaar die zegt: ‘gaan we voor u regelen’ of een die vraagt ‘uh, tien kamers voor u alleen: weet u dat wel zeker?’

Wat Liber zo anders maakt en zo ongelofelijk effectief: het leert je daar te beginnen waar andere methodes overheen stappen. Bij een vraag. Bij deze vraag: ‘ik wie ben ik?’ En wel omdat ‘wie’ aan ‘wat’ voorafgaat.

Begin je een huis om in te wonen te bouwen bij het dak? Nee toch zeker? Liber leert: bouw dan ook je levenshuis op vanaf de grond af aan. Start niet ergens halverwege, bij een verlangen, of bij een wens, maar onderzoek eerst de identiteit van de bouwer. Wie ben je echt?

Daartoe leer je steeds dezelfde drie stappen te zetten. Erkennen. Activeren. Verwelkomen. Al snel ga je zien dat je niet met beide benen op de grond van je leven staat. Dat je woont in aannames over jezelf.  Eigenlijk de gevangene bent van een verhaal over jezelf dat niet overeenkomt met de totaliteit van wie je bent. Omdat dit verhaal draait om controleren en weten, terwijl je eindeloos veel meer niet weet dan wel. En je in essentie ook machteloos bent. De mooiste en verschrikkelijkste dingen van ons leven hebben we immers niet ‘onder controle’.

Dat hoofd van ons… laat het z’n gang gaan en het waant zich de directeur van ons bestaan. Maar als de wijsheidstradities van oost én west het ergens over eens zijn: juist levenskunst heeft met kennis niets te maken. Het enige wat ervoor nodig is: eerlijkheid en eenvoud. De moed om telkens weer te zien en te erkennen: ‘ik ben mijn eigen grootste vijand. Ik maak ingewikkeld, wat in de basis eenvoudig is.’

Op het eerste gezicht lijkt Liber anders. Nieuw. Maar kijk verder en je herkent een aanpak die je helpt je een oeroude wijsheid eigen te maken. Een weten dat huist in het diepst van je ziel: wie wil leren tot leven te komen, leert zich een leven van afleren aan. Wat Liber je biedt: de mogelijkheid om af te kicken van je verslaving aan ‘Misverstand Ik’.Liber in een zin samengevat? De omweg is de snelste weg. Je leert je doelen te realiseren door bevriend te raken met de saboteur die daaraan in de weg staat.En dan? Geluk? Succes? Al je dromen waargemaakt? Meer dan dat. Veel meer.Liber brengt je: meer en meer van jezelf.